In de categorie ‘uit de oude doos’, brengen we artikelen uit het Rabenhaupt verenigingsblad: de Opé opnieuw uit in digitale vorm. Hier de recensie van MaraCash uit de Opé van april 2004.
Een wat ouder spel uit 1996, dat ik laatst voor het eerst gespeeld heb. Het is een biedspel voor 3 tot 4 personen, dat ongeveer een uur duurt. Je mag bij dit spel in de huid kruipen van een winkelier in het Midden-Oosten, die zijn kapitaal probeert te vergroten door het aanschaffen van winkels en het trekken van klanten voor die winkels. De winkelier die aan het einde van het spel het meeste geld in handen heeft, wint het spel. Het klinkt weinig spectaculair, maar juist de manier waarop de winkels hun klanten trekken, het inschatten welke klanten wanneer en waar terecht gaan komen en aankopen van je winkels op grond van die inschatting, maken het spel leuk.
Het spel bestaat uit een speelbord, 4×6 uithangborden om de eigenaar van een winkel aan te duiden (i.e. Ali, Anfa, Ornar, Leila), 4 speloverzichtskaarten, 54 pionnen in 5 kleuren die de klanten voorstellen, een veiling steen en een stapel speelgeld in 4 waardes (500, 200, 100 en 25 Dirham). Daarnaast zitten er ook 25 “souvenir” kaarten in de doos om een variant op het spel te kunnen spelen en natuurlijk de spelregels.
Het speelbord is opgedeeld in een gebied buiten de stadmuur en een gebied binnen de stadsmuur. In het gebied binnen de stadsmuren op de drie donkerblauwe velden bij de ingangspoorten worden 3 klanten van verschillende kleur geplaatst. In het gebied buiten de stadsmuur worden aan het begin van het spel de klanten op gesteld. Deze opstelling geschiedt willekeurig, waarbij alleen de regel geldt dat niet meer dan 2 klanten van dezelfde kleur naast elkaar mogen te staan. Je kunt dus van tevoren een inschatting gaan maken van de samenstelling van de groepen klanten die door de stad heen gaan lopen.
Het gebied binnen de stadsmuren bestaat uit winkels, straten en blauwe velden. De winkels hebben dezelfde kleuren als de klanten; geel, rood, blauw, groen en paars waarbij er op gemerkt moet worden dat er 14 gele pionnen zijn terwijl er van de rest van de kleuren maar 10 zijn. Deze overeenkomst tussen de kleuren van de winkels en de kleuren van de klanten is natuurlijk niet voor niets. Wil een klant een winkel überhaupt enigszins interessant genoeg vinden om erbinnen te gaan dan moet de kleur van de winkel overeenkomen met zijn eigen kleur. Daarnaast moet een winkel ook een uitbater hebben anders vindt de klant gesloten deuren en loopt dan maar door. Door dit samenspel van kleur klant en kleur winkel wordt een tactisch element in het spel gebracht, want hoe meer klanten een winkel trekt, hoe groter de opbrengsten per klant zijn en daar draait het spel uiteindelijk om, de meeste pecunia aan het einde van het spel.
Het verkrijgen van de winkels en de trekbewegingen van de klanten is het makkelijkst uit te leggen aan de hand van het spelverloop. In den beginne krijgen alle spelers 1200 Dirham als startkapitaal. Hiermee kunnen ze hun eerste winkel(s) aanschaffen, welke hopelijk zullen gaan floreren, zodat ze met die inkomsten verder kunnen investeren in hun winkel imperium of zelfs gewoon het geld kunnen oppotten met die aankopen en daarmee het spel winnen. De eerste ronde van het spel wijkt af van de overige rondes. ln de eerste ronde worden er namelijk alleen maar winkels geveild en lopen de klanten nog niet door de stad. De speler die aan de beurt is is veilingmeester in deze ronde en kiest een winkel uit op het bord, plaatst de veilingsteen op deze winkel en begint met het uitbrengen van een openingsbod (niet lager dan 100 Dirham). Hierna mogen de spelers met de klok mee dit bod verhogen met tenniste een bedrag van 25 Dirham. Wanneer een speler past, mag hij later niet weer in dezelfde veiling inspringen met een bod. Degene die het hoogste bod uitbrengt, betaalt het bedrag aan de bank. Wanneer deze persoon niet dezelfde is als de veilingmeester, dan ontvangt de veilingmeester een provisie. Bij een koopprijs tot en met 500 Dirham is dit 100 Dirham en bij een hogere koopprijs 200 Dirham. Dit kan tactiek zijn om als speler wat meer geld op handen te kriigen voor je droomwinkel, maar het kan even goed een lapje voor het bloeden zijn als dit al jouw droomlocatie is, die in de loop van het spel inderdaad die inkomsten genereerd die jij had ingeschat dat het zou gaan genereren. Wanneer iedere speler 1 winkel op de veiling heeft aangeboden en verkocht eindigt de eerste ronde. In de volgende rondes moet een speler 2 acties na elkaar uitvoeren in zijn beurt. Hij heeft hierbij dan de volgende 3 keuzemogelijkheden:
- verplaatsen van een groep klanten naar een volgend blauw veld + verplaatsen van een groep klanten naar een volgend blauw veld.
- verplaatsen van een groep klanten naar een volgend blauw veld + veilen en verkopen van een winkel (alleen in deze volgorde!).
- veilen en verkopen van een winkel + veilen en verkopen van een winkel.
Wat betreft het veilen en verkopen van een winkel gelden dezelfde regels als genoemd bij het veilen en verkopen van een winkel in de eerste ronde. Er is echter wel één saignant detail. Wanneer er op een blauw veld voor de deur van een winkel klanten staan van dezelfde kleur als de winkel en deze winkel wordt geveild en verkocht dan gaan die klanten direct naar binnen zodra de koop gesloten is en ontvangt de eigenaar van de winkel meteen de bijbehorende opbrengsten. Wat betreft het verplaatsen van een groep klanten gelden de volgende regels. De speler mag een willekeurige groep die binnen de stadsmuren staat verplaatsen naar een volgend, aangrenzend blauw vlak. Hierbij geldt dat de pionnen 1 voor 1 worden verplaatst volgens dezelfde route (dit heeft te maken met de regels t.a.v. de provisie die een eigenaar moet betalen aan een andere speler die klanten bij hem aflevert).
Door dit verplaatsen kunnen er groepen klanten worden samengevoegd. Deze groepen kunnen echter niet meer worden gescheiden. Wanneer een klant op de route een geopende winkel van zijn eigen kleur tegenkomt, dan zal hij de winkel binnengaan (en daar blijven). De eigenaar ontvangt hiervoor een bedrag van de bank, waarbij geldt dat hoe meer klanten er in de winkel staan, hoe hoger dit bedrag (De 1Ste klant levert 100 Dirham op, de 2de 200, de 3de 300, de 4de 400. Alle volgende klanten leveren 500 Dirham op). Vooral hier wordt het grote geld mee verdiend tijdens het spel. Een speler die klanten aflevert bil een winkel waar hij niet de eigenaar van is, krijgt van de eigenaar provisie daarvoor. (50 Dirham als een dergelijke klant minder dan 300 Dirham oplevert voor de eigenaar en 100 Dirham als de eigenaar meer verdient aan die klant).
Wanneer aan het einde van de beurt van een speler geen klanten meer staan op de donkerblauwe velden bij de ingangspoorten, dan mag die speler hierop nieuwe klanten plaatsen. Dit doet hij door 2, 3 of 4 opeenvolgende pionnen weg te pakken aan 1 van de uiteinden van de rij wachtende klanten die opgesteld staat buiten de stadsmuur (alleen wanneer er nog maar 1 pion staat mag deze als zodanig worden geplaatst). Ook hierbij moet je natuurlijk goed opletten wat je doet en probeer je de pionnen na te plaatsen dat ze óf jou zo snel mogelijk en zoveel mogelijk geld zullen gaan opleveren of dat ze zo ongunstig mogelijk staan voor je tegenstanders.
Als er geen klanten meer buiten de stadsmuren staan, gaat het spel zijn laatste ronde in. Elke speler krijgt dan nog 1 beurt (dus degene die de laatste bezoeker in de stad heeft geplaatst, mag de laatste zet doen). Degene die na deze ronde de meeste Dirhams bezit, is de winnaar van het spel.
Persoonlijk heb ik mij zeer vermaakt met het spelen van dit spel. Je bent voortdurend bezig met het maken van een kosten- en batenafweging, waarbij niet alleen jouw acties een rol spelen, maar ook het inschatten van de mogelijke acties van je tegenstanders een grote rol Spelen. Waar gaan de klanten heen, welke kleur klanten komen er mogelijk in het spel en welke winkels worden geveild. Allemaal dingen waar je rekening mee moet houden om de opbrengst te genereren, waarmee je het spel kunt winnen. Voor mij was dit zeker een spel om vaker te spelen.
Een variant op het spel, kun je spelen met de “souvenir”-kaartjes, welke ook weer 5 kleuren hebben. De kaartjes worden dan aan het begin van het spel goed geschud en op een gedekte stapel naast het speelbord gelegd. De bovenste twee kaartje worden opengelegd naast de stapel. Telkens wanneer een klant nu een winkel binnenkomt kan de eigenaar extra geld verdienen. De voorwaarde hiervoor is dat er een “souvenir”-kaartje met dezelfde kleur als de winkel (en de klant) openligt. Is dit het geval dan krijgt de eigenaar het bedrag dat op het kaartje staat bovenop het bedrag dat de klant oplevert bij binnengaan van zijn zaak. Dit laatste is niet alleen leuk voor de eigenaar, maar het is ook van belang wanneer er sprake is van een provisie voor een andere speler. Wanneer er 2 kaartjes van dezelfde kleur openliggen, dan mag de eigenaar van de winkel bepalen welke kaart gebruikt wordt. Het kaartje van de verkochte souvenir wordt daarna afgelegd en uit het spel gehaald. Na het beëindigen van de spelbeurt van een speler worden de “souvenir”-kaartjes weer aangevuld tot 2.
Met deze variant wordt een extra geluksfactor in het spel gebracht en ook het aantal Dirhams in omloop zal aardig stijgen. Of dit goed of slecht is durf ik niet te zeggen, daarvoor zou ik het dan eerst een keer op deze manier moeten spelen
Marian v/d Wall
Naam: MaraCash (Deutscher Spiele Preis 1996)
Ontwerper: Stefan Dorra